The Second Sneak-Peek of Startup Design Framework
Over de toekomst van de Brabantse maakindustrie
De combinatie van internet of things, big data, robotisering en 3D-printen, zorgt voor een ingrijpende verandering van het wereldwijde industriële landschap. We kunnen spreken van een nieuwe industriële revolutie waarbij de huidige productie- en waardeketens compleet veranderen. Met gevolgen voor de Brabantse maakindustrie en onze exportpositie. Grote vraag is hoe de slimme ‘fabriek van de toekomst’ er uit komt te zien. En waar deze komt te staan. Blijven we het hier maken? Daarover gaat deze eerste longread in de reeks Kijk op Brabant 2015.
Zachtjes zoemt de 3D-printer. Via de printerkop wordt flexibel materiaal op een plaat geperst. Langzaam stolt het materiaal en verschijnt er een object, laag voor laag, van onder naar boven. Niet zomaar een object, maar een futuristische schoen. Een schoen die als ‘gegoten’ zit, als we minister Jet Bussemaker mogen geloven. Tijdens Prinsjesdag 2015 trok ze niet de aandacht met het traditionele hoedje, maar met hippe high tech schoenen. De minister droeg het eerste 3D-geprinte paar schoenen van Nederland. Ontworpen door studenten van de TU Eindhoven, gemaakt in Waalwijk.
Daar, in het voormalige raadhuis van Waalwijk, bevindt zich SLEM, [bron=//www.slem.nl]SLEM is een internationaal innovatie en educatie instituut voor de schoenenindustrie. Meer ontdekken?![/bron] hét innovatie- en educatiecentrum voor schoenen. Tussen de lederen huiden, een knipoog naar de rijke historie van deze leerstad, staan de 3D-printers opgesteld. Daaromheen, aan lange tafels, wordt druk gewerkt door ontwerpers en designers vanuit de hele wereld. Achter hun laptop bedenken zij de meest spectaculaire schoenontwerpen. Eenmaal omgezet in computermodellen kunnen de ontwerpen door Ultimakers tot leven worden gewekt. En, niet onbelangrijk, op basis van een scan van je voet, worden ze volledig op maat geprint. Nooit meer blaren tijdens het lopen. Hoe fijn is dat?
3D-geprinte schoenen: van SLEM Waalwijk naar Ridderzaal!
...
...
...
...
...
...
...
...
The Second Sneak-Peek of Startup Design Framework
Fabriek van de toekomst
Zien we hier de slimme ‘fabriek van de toekomst’? Het zou zomaar kunnen! Zeker weten doen we het natuurlijk niet, maar dat de manier waarop we dingen maken fundamenteel verandert, is wel duidelijk. De 3D-printer staat symbool voor een nieuwe beweging in de Brabantse maakindustrie. Een beweging die wordt gevoed door nieuwe, en steeds slimmere technologie. En door een toegenomen vraag naar maatwerk. We willen allemaal iets bijzonders, iets eigens. In de betekeniseconomie van vandaag gaat het om wie je bent en dus ook om wat je draagt. We nemen dus steeds minder genoegen met massaal geproduceerde goederen en willen invloed kunnen uitoefenen op het ontwerp. Met schoenen naar eigen ontwerp creëer je die persoonlijke touch. Een internationaal schoenenbedrijf als Nike biedt die mogelijkheid al. Je kunt in hun webwinkel sportschoenen ‘personaliseren’.
WE STAAN AAN DE VOORAVOND VAN EEN NIEUWE REVOLUTIE.
Het internet in combinatie met digitale productietechnieken als 3D-printen, vormt het ultieme recept voor een wereld waarin we steeds meer invloed hebben op onze eigen omgeving. Een nieuwe wereld ontstaat, waarin je je producten zelf ontwerpt of downloadt van het internet en lokaal laat printen. Volgens sommige economen, zoals Chris Anderson en Jeremy Rifkin, staan we zelfs aan de vooravond van een compleet nieuw tijdperk. Zij spreken over Maakindustrie 2.0 en de Derde Industriële Revolutie. [bron=//tegenlicht.vpro.nl/afleveringen/2014-2015/de-nieuwe-makers.html]Nieuwsgierig naar de denkbeelden van Jeremy Rifkin en de effecten van de digitale revolutie, door hem de zero marginal cost society genoemd? Kijk dan deze Tegenlicht uitzending.[/bron] Een revolutie waarbij personalisering, duurzaamheid en zuiniger omgaan met grondstoffen de uitgangspunten vormen. Een revolutie die gaat zorgen voor een complete reorganisatie van de huidige productie- en waardeketen. Om dat te begrijpen en te illustreren, nemen we een kleine duik in de geschiedenis van de schoenenindustrie.
Bedrijvigheid in Noord-Brabant 1948 [bron=url]W. Bakker, H. Rusch, Brabant, 1948[/bron]
De Langstraat als centrum van de leer- en schoenenindustrie.
Werkgelegenheid in Brabant van 1900 tot nu
Fabriek van weleer
De industriële revolutie van twee eeuwen geleden heeft het mogelijk gemaakt om schoenen in massa te produceren, door de omschakeling van handmatig naar machinaal vervaardigde goederen. Ook in Waalwijk werden eind negentiende eeuw enorme fabrieken en leerlooierijen gebouwd. Het was het begin van een productieve periode die zijn hoogtepunt beleefde in de jaren vijftig. De Langstraat, met Waalwijk als onbetwiste kern, ontwikkelde zich tot een gestroomlijnde productiemachine voor de wereldmarkt: dat wat hier aan schoenen werd gemaakt, werd in Amsterdam verhandeld en in Rotterdam verscheept. Op de schoolkaart uit 1948 wordt de Langstraat trots genoemd als centrum van de Nederlandse leer- en schoenenindustrie.
In de jaren zestig en zeventig keert het tij echter. De lonen stijgen sterk en de arbeidsintensieve schoenenindustrie, die voor een groot deel uit handwerk bestaat, komt in de problemen. In lagelonenlanden zoals Portugal, Turkije en Tunesië kunnen fabrieken produceren tegen veel lagere tarieven. Schoenenfabrieken in de Langstraat zien hun omzetten dalen. Een periode van economische herstructurering begint. Arbeidsintensief productiewerk wordt uitbesteed naar lagelonenlanden. Schoenenfabrieken sluiten noodgedwongen, specialiseren zich of worden groothandelsbedrijven.
De ontwikkeling van de Brabantse industrie
Van 1900 tot 2010 in een notendop
kwijt. Werd een
Waalwijkse schoen eerder in Waalwijk ontworpen
The Second Sneak-Peek of Startup Design Framework
Van Made in Brabant naar Made in the World
Dit tekent het begin van een ontwikkeling van Made in Brabant naar Made in the World. Werd een Waalwijkse schoen eerder in Waalwijk gemaakt, tegenwoordig komt de voering uit China en wordt de schoen in Portugal in elkaar gezet. Door een strategie van slim uitbesteden en rationaliseren zijn de loonkosten van de fabricage en assemblage gedaald. Het jonge en opkomende schoenenbedrijf Nubikk uit Waalwijk tekent de schoenen in Brabant uit, laat ze elders maken en brengt ze op de markt in verschillende landen. Op deze manier coördineren ze op een slimme manier een internationaal netwerk dat loopt van design tot distributie en van verkoop tot marktonderzoek. En wat te denken van Shoes Unlimited? Vijfendertig man in Waalwijk, duizend man in Portugal: daarmee bedienen zij de wereldmarkt. Bedrijven als Shoes Unlimited en Nubikk zijn zeer succesvol in het produceren voor de wereldmarkt.
Hoe Waalwijkse schoenen de wereld over gaan
Interview met ‘schoenenpaar’ Yvonne (35) en Christian (32). Over het moderne maken, de gastvrijheid van Portugezen en ‘getrouwd’ zijn met je werk.
Interview
The Second Sneak-Peek of Startup Design Framework
Omdat de concurrentie op loonkosten wereldwijd heel sterk is, wordt er steeds minder verdiend met het fabriceren van producten. De Brabantse maakindustrie is zich daarom steeds meer gaan toeleggen op de onderdelen aan het begin en aan het einde van de productieketen. Ook in de schoenenindustrie heeft deze verschuiving plaatsgevonden. Daar wordt waarde gecreëerd door de focus te leggen op ontwerp, innovatie en verkoop van schoenen in plaats van op het daadwerkelijke maken. Dus een fractie van wat nodig is om een paar schoenen in de schappen te krijgen, gebeurt nog in de Langstraat. Dit wordt ook wel verbeeld als een smiling curve. Deze glimlach heeft zich de afgelopen decennia verder verdiept door globalisering en ICT.
De glimlach van de waardeketen [bron=url]Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid, Naar een Lerende Economie, 2013
Centraal Bureau voor de Statistiek, Internationaliseringsmonitor, eerste kwartaal 2015[/bron]
De activiteiten in de ‘mondhoeken’ leveren steeds meer op
The Second Sneak-Peek of Startup Design Framework
Tegelijkertijd neemt vanaf begin jaren negentig de wereldhandel toe, meer en meer grenzen gaan open en barrières voor handel en investeringen tussen landen verminderen. Tegelijkertijd dalen de transportprijzen en groeit het gebruik van zeecontainers. Vervoer in zeecontainers maakt transport van producten sneller, meer betrouwbaar en beter te volgen. Door steeds betere ICT-systemen is het coördineren van waardeketens over lange afstanden mogelijk, zowel binnen als tussen bedrijven. De productie hoeft niet langer fysiek op één plek te worden geconcentreerd. Dankzij virtuele contacten worden de bouwstenen uiteindelijk naadloos in elkaar gezet. Dat geldt natuurlijk niet alleen voor schoenen, maar ook voor complexere goederen zoals auto’s.
De internationale herkomst van auto-onderdelen [bron=//www.rtlnieuws.nl/sites/default/files/redactie/public/economievanmorgen/index.html]Volvo Nederland, Robert Went, Economie mogen we niet aan Economen overlaten, 2014
[/bron]
15 willekeurige onderdelen komen al uit 9 landen
The Second Sneak-Peek of Startup Design Framework
Toekomstbestendig?
De afgelopen decennia heeft zich in de schoenenindustrie een proces van verticale specialisatie voltrokken, een arbeidsverdeling waarbij landen of regio’s zich focussen op bepaalde fasen en activiteiten in de waardeketen. [bron=//www.cbs.nl/nl-NL/menu/themas/dossiers/globalisering/publicaties/publicaties/archief/2015/2015-internationaliseringsmonitor-kwi-2015-pub.htm]Wil je meer lezen over verticale specialisatie? Lees dan verder in de
Internationaliseringsmonitor van het CBS.
[/bron] Daarnaast is de focus verschoven van de productie zelf, naar het organiseren en coördineren ervan. Het aandeel van aan de schoenenindustrie gerelateerde dienstverlening is daardoor sterk gestegen. Dit alles heeft ertoe bijgedragen dat hoewel de productie en assemblage van schoenen grotendeels in het buitenland plaatsvindt, Waalwijk nog altijd de grootste concentratie van schoenenhandelsbedrijven binnen Europa kent. Een prestatie van formaat, maar tegelijkertijd dringt zich de vraag op of dat zo blijft? Is het model waarop het huidige succes is gebaseerd voldoende robuust?
DOOR HET AANPASSEN EN VERNIEUWEN VAN JE ONDERNEMING BLIJF JE IN DE MAAKINDUSTRIE JE POSITIE BEHOUDEN.
Beantwoording van deze vragen is urgent. De schoenensector staat immers onder druk. In de afgelopen jaren zijn steeds meer schoenenketens, handelsbedrijven en schoenenfabrieken over de kop gegaan. [bron=//issuu.com/brabantkennis/docs/in_langstraat_nog_altijd_44_schoene]Mening schoenketen valt om. Hoe gaat het in De Langstraat, de bakermat van de schoenenbranche. Lees dit artikel in het Brabants Dagblad.[/bron] De financieel-economische crisis heeft daar zeker aan bijgedragen. Ook het internetwinkelen laat zijn sporen na. We kopen steeds meer online. Dit vraagt om een andere benadering van de markt. De veranderingen in de schoenenindustrie volgen elkaar in steeds hoger tempo op. Willen Brabantse schoenenondernemers hun leidende positie houden, dan zullen ze nieuwe wegen in moeten slaan. De noodzaak van aanpassen en vernieuwen, geldt niet alleen voor de schoenenbranche, maar voor de hele Brabantse maakindustrie.
Export vanuit Brabant [bron=//themasites.pbl.nl/eu-trade/index-nl.html]Planbureau voor de Leefomgeving, 2014[/bron]
De belangrijkste export regio’s liggen in Europa
The Second Sneak-Peek of Startup Design Framework
De Brabantse industrie wordt op steeds meer fronten uitgedaagd. Het oude model staat internationaal steeds meer onder druk. Opkomende economieën zoals China en India staan niet stil. De ‘traditionele’ scheiding tussen laagwaardige fabricage daar en hoogwaardige innovatie en productontwikkeling hier is niet langer vanzelfsprekend. Doordat een land als China naast laagtechnologische productie ook inzet op hoogwaardige productie en innovatie, krijgt het steeds meer grip op de lucratieve delen van de waardeketen. Er komen meer spelers op de markt, de internationale concurrentie is groot. Als gevolg daarvan staat onze exportpositie voortdurend onder druk. Daarnaast exporteren we op dit moment vooral binnen Europa, een vergrijzend continent. Vergrijzing drukt het economisch groeipotentieel de komende decennia.
Als we ervan uitgaan dat de tweede industriële revolutie op haar einde loopt, en de derde zich aandient, wat is dan het toekomstperspectief?
The Second Sneak-Peek of Startup Design Framework
Hoe we ’t blijven maken!?
Door automatisering en digitalisering vragen productieprocessen steeds minder inzet van arbeid. Hierdoor neemt het voordeel van produceren in lagelonenlanden af. Het kan zelfs voordelig zijn om producten daar te maken waar ze worden afgenomen. Een ontwikkeling in de Brabantse industrie is dan ook reshoring: het terughalen van de productie uit lagelonenlanden. [bron=//www.rijksoverheid.nl/binaries/rijksoverheid/documenten/kamerstukken/2014/08/19/kamerbrief-visie-reshoring/kamerbrief-visie-reshoring.pdf]Een voorbeeld is Philips, dat de productie van scheerapparaten die bestemd was voor de westerse markt terughaalde naar Nederland. Het gaat om hoogtechnologische producten, terwijl veel van de goedkopere scheerapparaten nog steeds in het buitenland worden geproduceerd. De teruggehaalde productie wordt voornamelijk door robots gedaan, waardoor van een forse toename van de werkgelegenheid geen sprake is.
Bron: Kamerbrief Visie op Reshoring [/bron] Het kostenverschil met China wordt steeds kleiner. Terugkeer van productie naar Europa en Nederland maakt het ook mogelijk om sneller in te spelen op modetrends. De tijd van één zomer- en één wintercollectie behoort definitief tot het verleden. Retailers en webshops moeten binnen een aantal weken de meest gewilde modellen kunnen leveren aan de klant. In een dynamische, snel veranderende markt, is nabijheid (weer) een factor van belang.
Fabricagekosten internationaal vergeleken [bron=//www.bcgperspectives.com/content/articles/lean_manufacturing_globalization_shifting_economics_global_manufacturing/]Bron: Boston Consultant Group[/bron]
Het kostenverschil met China neemt af
More than image
We prepared some high-quality photos, that you can use in your projects. When you have to show your application or website on iPhone, iPad or Macbook you can use these images.
The Second Sneak-Peek of Startup Design Framework
In de afgelopen decennia hebben we ‘dat wat we maken’ steeds verder van ons af georganiseerd. We zijn ons steeds verder gaan specialiseren op specifieke onderdelen in de productieketen. Nu zien we een tegengestelde beweging. Of het nu om schoenen of ingewikkelde metaalproducten gaat, de trend is overal hetzelfde: we kiezen steeds meer voor maatwerk. Bedrijven bestellen vaker kleinere series, houden kleinere voorraden aan en hanteren kortere doorlooptijden. Digitalisering, automatisering en robotisering maken dit mogelijk. Productontwikkeling en productie kunnen weer op één en dezelfde plaats gebeuren. De opkomst van nieuwe technologieën, zoals de 3D-printer, zorgt er daarnaast voor dat productiecapaciteit toegankelijk wordt voor de consument. De komst van fab labs [bron=//www.fablabnoordbrabant.nl/]Maak zelf je 3D-ontwerp, in Fablab Noord-Brabant[/bron] en open innovatiecentra maakt ook dat kleinere producenten makkelijker tot de markt kunnen toetreden.
Een nieuw gedecentraliseerd industriemodel dient zich aan. Een model dat op een circulaire en gepersonaliseerde manier produceert en levert, dicht bij de klant. Het is een model waarbij ‘slimme fabrieken’ de dienst uitmaken. In deze fabrieken worden met behulp van de allernieuwste technologie bijzondere, klant-specifieke producten gemaakt met een hoge complexiteit en in kleine series. [bron=//www.nrcq.nl/2015/03/09/de-apple-watch-heeft-een-brabants-bandje]Wist je dat het bandje van een Apple Watch uit Dongen komt[/bron] Voor de Brabantse maakindustrie ligt hier een uitdaging van formaat, zowel op het vlak van innovatie, logistiek, ketensamenwerking en dienstverlening. Om concurrerend te blijven, zullen we slimmer moeten zijn dan de rest van Europa. Over hoe de slimme fabriek van de toekomst er precies uit komt te zien, wordt op dit moment druk nagedacht en mee geëxperimenteerd door ondernemers, overheden en kennisinstellingen. Duidelijk is al wel dat er niet één route is. De route zal voor iedere sector en iedere regio weer anders zijn. Hoewel een routeplanner ontbreekt, hebben we wel wat tips voor onderweg:
The Second Sneak-Peek of Startup Design Framework
1. Zet in op slimme dienstverlening
Er ligt de komende periode een enorme uitdaging op het snijvlak van industry en intelligence. Waar bij traditionele industrie het opleveren van grote aantallen, identieke producten voorop staat, weet een ‘slimme industrie’ flexibel, razendsnel en op maat in te spelen op de wensen van klanten. Flexibel inspelen op steeds veranderende klantwensen, vraagt om openheid. We moeten de fabriek daarom niet langer als een afgeschermde omgeving zien, maar als een open platform waarop slimme diensten worden aangeboden. [bron=//brabantkennis.nl/kiem-4-voorbij-de-triple-helix/]Lees meer over nieuwe vormen van samenwerken en innoveren in Kiem #4 Voorbij de Triple Helix[/bron]
Door de kortere levensduur, de modulaire opbouw en integratie van ICT in producten is het zowel voor afnemer als producent steeds aantrekkelijker om niet langer een product te kopen of te leveren, maar een dienst aan te bieden. Zo zijn er al sportschoenen waar zogenaamde wearables in verwerkt zitten die communiceren met je smartphone en voortdurend informatie terugsturen naar de producent. Hiermee wordt vervolgens hardloopadvies op maat gegeven. Of word je op de juiste wijze over een bochtig parcours genavigeerd. De digitalisering van producten en de opkomst van draagbare en internet-verbonden technologie zet de traditionele fabriek op zijn kop.
The Second Sneak-Peek of Startup Design Framework
2. Verbind bestaande kennis met nieuwe netwerken
Volumeproductie, zoals het in elkaar zetten van consumentenelektronica, dat kunnen wij in Brabant nooit zo goedkoop als in Azië. Maar slimmere manieren van produceren in specifieke niches kunnen wel de basis vormen van een nieuw soort maakindustrie. Phoenix Industries [bron=//www.oecd.org/edu/imhe/43684439.pdf]Lees meer over het bouwen van geavanceerde maakindustrie in oude industriële regio’s[/bron] spelen hierin een belangrijke rol. Dat zijn nieuwe bedrijven die oude vaardigheden toepassen en inzetten op nieuwe domeinen en die vaak herrijzen op plekken waar die vaardigheden nog aanwezig zijn. Bepaalde locaties, zoals de Langstraat, hebben dan een voordeel door de kennis en de netwerken die er van oudsher aanwezig zijn. [bron=//brabantkennis.nl/mondiaal-midsize/]Lees meer over het toepassen van oude vaardigheden in nieuwe domeinen in het essay ‘Midsize Brabant in Mondiaal perspectief’ van Haroon Sheikh.[/bron]
Het lijkt dus belangrijk om de ambachtelijke maakkennis in onze regio te koesteren. Want achter al onze inkomsten en producten zit vaak een complex ecosysteem van kennis en vaardigheden. Subtiele kennis over bijvoorbeeld het maken van schoenen. Kennis die ontstaat door lange ervaring en die besloten ligt in de gewoonten van werknemers. Het is de kunst die lokaal gewortelde, ambachtelijke kennis slim te verbinden met mondiale ketens van kansen. Dat gebeurt op kleine schaal al in SLEM.
More than image
We prepared some high-quality photos, that you can use in your projects. When you have to show your application or website on iPhone, iPad or Macbook you can use these images.
We moeten internationaal kijken!
Nicoline van Enter (directeur SLEM): 'Vanuit Waalwijk is veel te winnen met goede samenwerkingen. Er zitten enkele lokale ondernemers en een paar grote multinationals. Een daarvan is Point to Paper, een van de grootste bedrijven in lasercutting ter wereld. Dat wist ik ook niet tot op een dag een meneer met een Franse mevrouw SLEM in Waalwijk binnenloopt. Die mevrouw bleek voor Dior en Louis Vuitton hele mooie installaties en etalages te ontwikkelen met gelasercut leer en papier. Die maakte ze bij hem, in Waalwijk. Dat soort bedrijven zijn hier ooit gekomen, omdat ze gelieerd waren aan de schoenenindustrie. Nu zijn het topbedrijven die voor opdrachtgevers over de hele wereld dingen maken.'
The Second Sneak-Peek of Startup Design Framework
3. Investeer in nieuwe vaardigheden
Om in de toekomst sprongen voorwaarts te kunnen maken, is ook nieuwe kennis nodig op het gebied van bijvoorbeeld complexe systemen, robots en 3D-printers én de interactie tussen mens en machine. De apparaten in de fabriek van de toekomst worden steeds geavanceerder. Wie wil leren er goed mee om te gaan of zelf reparaties wil uitvoeren, moet zich daarin scholen. Voor de werknemers van de fabriek van de toekomst is investeren in digitale kennis en vaardigheden daarom noodzakelijk.
De komende jaren worden actuele kennis en bijbehorende (digitale) vaardigheden steeds belangrijker. Samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven is nodig. Opleidingen zullen aangepast moeten worden om te zorgen voor voldoende aanwas in de beroepen van de toekomst: data scientists, programmeurs, designers, enzovoorts. Daarnaast moeten we de typisch Brabantse kennis over materialen en maakprocessen en de passie voor het ambacht aan jonge vakkrachten overdragen. Hier ligt een belangrijke taak voor de Regionale Opleidingscentra (ROC’s) die zich kunnen ontwikkelen tot een platform voor de Brabantse maakindustrie en de zelf producerende consument. [bron=//brabantkennis.nl/kiem-3-wij-maken-het/]Lees meer over het belang van vakmanschap in Kiem #3 Wij maken het[/bron]
Oude glans, nieuw elan
Het is voor Brabant belangrijk om de kansen te grijpen die samenhangen met de nieuwe industriële revolutie. Daarmee kan de positie van onze industrie, economie en welvaart veilig worden gesteld. Of de fabriek van de toekomst straks in Waalwijk staat, is niet te voorspellen. Maar in SLEM wordt in elk geval hard gewerkt aan een nieuw perspectief. Het ‘dozenschuiven’ van de schoenenhandel wordt verrijkt met het nodige creatieve elan en de thuiskomst van de maakindustrie. Vroeger kende de Langstraat thuisproductie, schoenmakers die achter hun huis, in schuurtjes schoenen lapten. Dat kan straks weer gebeuren dankzij de mogelijkheden die
3D-printen biedt. Daarmee keert iets van de oude glans van de schoenenstad terug. In een compleet nieuw, digitaal jasje weliswaar. Waalwijk: opnieuw hét leer- en schoenencentrum van Nederland?! Het zou zomaar kunnen. Als de geschiedenis ons iets leert, is het wel dat wat diepgeworteld is, hoog kan groeien!
Kijk op Brabant: voorbij de cijfers
KIJK OP BRABANT 2015
Met de Kijk op Brabant duikt BrabantKennis in de
cijfers, maar vooral ook in de wereld daaráchter. Hoe staat Brabant er nou écht voor? Wat zijn
de belangrijkste trends en ontwikkelingen? En voor welke uitdagingen staan onze provincie en
haar inwoners? Zonder de realiteit uit het oog te verliezen doen we aanbevelingen voor een beter
Brabant.
©
BrabantKennis 2015
COLOFON [bron=url] Redactie: Sjoerd van Dommelen en
Hanneke Verhoeven (Bureau Vrijdag)
Vormgeving: Total Public
Fotografie:
Willeke Machiels, Marc Bolsius, RHC Eindhoven, Gemeentearchief Waalwijk, G.C.M. Verheijen
Waalwijk, Regionaal Archief Tilburg, Volvo Nederland, Tomas Mutsaers, SLEM Waalwijk,
Rijksoverheid.
Eindredactie: Mijntje Notermans en Joks
Janssen.
Met dank aan: John Dagevos (Telos), Heidi Buijtels, Richard L'ami
(PNB), Harmen Bijsterbosch (PNB), Eddy Bekkers (WTI, Bern).
BrabantKennis is het
platform waar strategische kennis en informatie van en over Brabant wordt verzameld, ontwikkeld
en gedeeld. BrabantKennis staat voor onafhankelijk vooruitdenken; het bekijkt de toekomst van de
Brabantse samenleving vanuit wisselend perspectief. Naast het verzamelen en analyseren van data,
het opstellen van trendverkenningen en scenariostudies, voedt BrabantKennis het publieke debat
met discussie, lezingen en periodieke trenddagen.
www.brabantkennis.nl
T@brabantkennis[/bron]
Disclaimer
Bij de samenstelling van deze
publicaties gebruik gemaakt van diverse bronnen en informatie die voor vele organisaties is
verstrekt. BrabantKennis kan echter niet de juistheid of nauwkeurigheid van de in deze uitgave
voorkomende gegevens, informatie of meningen, noch met betrekking tot de geschiktheid daaraan
voor enig doel, enige situatie of enige toepassing garanderen. BrabantKennis is dan ook niet
aansprakelijk voor eventuele schade, verliezen of andere gevolgen die zouden kunnen voortvloeien
uit het gebruik van de in deze uitgave voorkomende gegevens, informatie of meningen.
Showcase
Shoes Unlimited
Christian en Yvonne ontmoetten elkaar op de werkvloer bij Shoes Unlimited, waar Christian nog steeds werkt. 'Als je niets gestudeerd hebt, kunt je altijd nog in de schoenen terecht, zeggen ze hier. Ik moet concluderen dat dat ook voor mij geldt,' lacht Christian. Na wat omzwervingen kwam hij zo’n elf jaar geleden terecht in een administratieve functie bij z’n huidige werkgever. ‘Labeltjes plakken’, mocht hij. Inmiddels is het bedrijf flink gegroeid stuurt hij de inkoopafdeling aan. Een groot deel van zijn werk speelt zich af in het buitenland. Comes with the job. Want dat wat hier van de tekentafel komt, wordt ergens anders gemaakt.
Vanuit Waalwijk de wereld veroveren
Yvonne (35) en Christian (32) uit Waalwijk werken allebei in de schoenindustrie. Zij als ontwerper voor Nubikk, hij als manager van de inkoopafdeling van Shoes Unlimited. Slechts een fractie van wat nodig is om een paar schoenen in de schappen te krijgen, gebeurt nog in de Langstraat. Waar blijft de rest? In gesprek met een real life schoenenpaar. Onder andere over het moderne maken, de gastvrijheid van de Portugezen en ‘getrouwd’ zijn met je werk.
Voor Christian en Yvonne zijn de laatste weken in hun woning aan de Kasteellaan in Waalwijk aangebroken. Ze verruilen hun flat tegenover het TweeSteden Ziekenhuis voor een ruime jarendertigwoning met dito perceel. Vanzelfsprekend staat hun nieuwe huis ook in de leerstad. Christian is hier geboren en getogen en zou er niet meer weg willen. En ook Yvonne is van de stad gaan houden. Omdat het niet alleen de thuisbasis is van Christian, maar ook van haar andere grote liefde: schoenen.
Showcase
Snel en dichtbij
Hoewel ze niet meer voor hetzelfde bedrijf werken, vertegenwoordigen Christian en Yvonne samen bijna het complete Nederlandse schoenenspectrum. Yvonne tekent de schoenen, Christian zorgt ervoor dat ze voor een redelijke prijs worden gemaakt. In het buitenland. Want al sinds de jaren zeventig wordt hier nog nauwelijks iets geproduceerd. Christian: “Eerst ging het naar Italië, later naar China en India. En nu zien we het werk weer langzaam terugkomen naar Europa. Winkels willen geen vier maanden wachten op nieuwe voorraad. Werk je samen met Europa, dan kan een model er binnen anderhalve maand zijn. Dat hebben detaillisten graag.”
Zeldzaam vak
Yvonne is voor haar werk wat minder vaak op reis, maar ook zij heeft dagelijks contact met fabrieken en producenten in onder andere Portugal, Roemenië en Italië. Na haar studie Man & Identity aan de Design Academy in Eindhoven begon ze als ontwerper bij Shoes Unlimited.
‘Waar is de link met schoenen?’ vroeg haar toekomstige baas toen hij haar cv bekeek. ‘Die is er niet,’ zei Yvonne. ‘Maar laat me iets tekenen, dan zul je zien dat ik het kan’. Haar werk en haar lef vielen in de smaak. Ze kreeg de baan en is er ruim vijf jaar gebleven. Yvonne specialiseerde zich in het tekenen van schoenen. Een zeldzaam vak dat in Nederland vaker in de praktijk dan op school geleerd wordt.
Showcase
Live schakelen
Voor Yvonne is haar werk een constante wisselwerking met het buitenland. “Nubikk bestaat nu drie jaar en zit in het hogere segment. We besteden erg veel tijd aan de details en doen wat langer over onze collecties. Alles bij elkaar zo’n half jaar. In die tijd zijn we druk met sourcing (o.a. trends bepalen, red.) en het tot in detail uitwerken van de tekeningen. Vanaf dat moment begint het geheen en weer met de fabrieken in onder andere Roemenië. Wij tekenen een zool, zij sturen ons een modelzool gemaakt van hout. Hierop kunnen wij makkelijk aanpassingen doen. Totdat de zool wat ons betreft perfect is. En zo gaat het ook met de ‘upper’, de bovenkant van de schoen. Eens per seizoen ga ik, eventueel met een van m’n bazen, naar de fabriek. We kunnen dan live schakelen en bijsturen, heel fijn.”
Gastvrij Portugal
Onder andere om die flow te bespoedigen, vliegt Christian eens per maand naar Portugal.
Shoes Unlimited heeft daar inmiddels een aantal fabrieken die exclusief voor hen produceren. Vijfendertig man in Waalwijk, duizend man in Portugal: daarmee bedient Shoes Unlimited de wereld. Christian zorgt ervoor dat die schoenen ook nog een beetje betaalbaar blijven. “Als de productie van een schoen in Nederland zou plaatsvinden, dan betaal je op z’n minst driehonderd euro voor een paar. Door slim uit te besteden en grote aantallen af te nemen kun je de prijs drukken. Maar daarvoor moet je wel investeren in de relatie. Er vaak naartoe, echt een band opbouwen en goede afspraken maken.” In Portugal gaat dat vaak vergezeld met lekker glas wijn of port. ‘Pure gastvrijheid’, knipoogt Christian. Bijkomend voordeel is dat hij door al die trips vloeiend Portugees spreekt.
Showcase
Over Shoes Unlimited
Shoes Unlimited is een in- en verkooporganisatie en schoenproducent uit Waalwijk. Verkrijgbaar over de hele wereld en in Nederland onder andere bij Invito, Sacha en Manfield. Shoes Unlimited produceert haar schoenen bijvoorbeeld onder de naam Bullboxer of een private label. Daarnaast hebben ze de licentie voor schoenen van Bjorn Borg, Gaastra en Brunotti.
Internationaal
Voor Christian en Yvonne is het internationale aspect niet raar of exotisch. Het hoort erbij en het is het gevolg van de ‘nieuwe wereld’. Om samen te werken hoef je niet bij elkaar op kantoor te zitten, je hoeft zelfs niet in hetzelfde land te wonen.
Om samen te werken hoef je niet bij elkaar op kantoor te zitten, je hoeft zelfs niet in hetzelfde land te wonen. Het werk wordt gedaan door de fabriek die dat het beste kan, tegen de beste prijzen. Yvonne: “Hierdoor kunnen wij ons richten op het stuk waar wij goed in zijn. Het spotten van de trends op onder andere catwalks, blogs en beurzen, het ontwerpen en vervolgens het slim afzetten in de markt.” Het stel denkt dat het ook voordelen heeft om juíst in Waalwijk te zitten. Christian: “Hier zit alles bij elkaar. Het is een hub. Inkopers van winkels kunnen in één moeite langs alle bedrijven en pikken jouw bedrijf dan makkelijk even mee.” “Bovendien heb ik m’n baan te danken aan m’n Waalwijks netwerk,” zegt Yvonne. “Gewoon in de kroeg beklonken.”
Showcase
Over Nubikk
Nubikk is een jong en upcoming schoenenmerk, opgericht in 2012. De oprichter heeft het schoenenvak met de paplepel ingegoten gekregen. Met een klein team ontwerpen ze vanuit Waalwijk eigentijdse dames- en herenschoenen die verkrijgbaar zijn bij de betere winkels en boetieks. Op dit moment wordt Nubikk verkocht in Nederland, België, Duitsland en Scandinavië.
Tastbaar
Als je in dezelfde branche werkt, is erover praten onvermijdelijk. “Beroepsdeformatie,” klinkt het in koor. “Yvonne appt regelmatig foto’s van schoenen door,” zegt Christian. “En als we met z’n tweeën in een wereldstad als Parijs zijn dan móeten we langs alle etalages.
Trends spotten. Als zij een paar op de foto heeft gezet, hoef ik dat niet meer te doen. Het komt ook regelmatig voor dat we het ’s avonds nog over ons werk praten.” Het leukste is volgens Yvonne het moment dat je één van ‘jouw’ schoenen in de winkel ziet staan. “Het wordt dan ineens heel tastbaar, ook voor anderen. Dan kan ik zeggen: ‘Kijk, die is van mij!’ Dat is gewoon heel erg tof.” “Vind ik ook,” zegt Christian. “Zeker als het ergens aan de andere kant van de wereld is.”