Werkgelegenheid in Brabant van 1900 tot nu
Over de toekomst van onderwijs in Brabant
In de economie van vandaag is kennis cruciaal. Het is de brandstof die zorgt voor innovatie. Kennis bepaalt de aantrekkingskracht van een regio en de snelheid van economische groei. Hoe meer kennis wordt omgezet in economische en maatschappelijke waarde, hoe sneller die groei. Daarin spelen niet alleen ondernemers, maar ook onderwijsinstellingen een cruciale rol. Hoe maken wij in Brabant optimaal gebruik van de aanwezigheid van deze instellingen en de kennisproductie die daar plaatsvindt? Hoe brengen we de ecosystemen van onderwijs en ondernemerschap dichter bij elkaar? Daarover gaat deze longread ‘Kennis máken met de regio’.
De geest van Jules Verne waart over de Dommel als studenten van de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) in 2015 het plan bekendmaken om met een elektrische motorfiets in tachtig dagen rond de wereld te reizen. [bron=//www.storm-eindhoven.com]Lees meer op Storm Eindhoven.[/bron] Het doel: de wereld laten zien wat er met elektrisch vervoer mogelijk is. De studenten, die zich hebben verenigd in team STORM, willen het imago van duurzame mobiliteit verbeteren.
Een jaar later is het zover en stappen ze op hun ‘STORM Wave’, de eerste toermotorfiets die lange afstanden kan afleggen. Waar Phileas Fogg, de held uit het verhaal van Jules Verne, helse capriolen moest uithalen om op het nippertje binnen tachtig dagen op het uitgangspunt terug te zijn, lukt het de studenten van STORM Eindhoven relatief probleemloos om in diezelfde tijdspanne 23.000 kilometer af te leggen. Op de voet gevolgd door de internationale media, toeren ze dwars door Europa, Azië en de Verenigde Staten.
...
Het bedrijvennetwerk rond STORM Eindhoven [bron=//itility.nl]Bron: ITILITY B.V.[/bron]
The Second Sneak-Peek of Startup Design Framework
Het ambitieuze project van de technisch gedreven doeners uit Eindhoven leest als een spannend jongensboek. Eén waarin leren geen saaie, individuele bezigheid is die zich grotendeels afspeelt in de collegebanken, maar een collectieve onderneming waarvoor je ondernemerschap en creativiteit nodig hebt. Niet de theoretische lesboeken zijn het vertrekpunt, maar concrete maatschappelijke uitdagingen op het vlak van energie en klimaat. Die worden aangegaan door samen te werken met het regionale innovatie-ecosysteem. Niet voor niets staan de logo’s van techbedrijven als NXP, VDL en TomTom prominent op de STORM Wave. [bron=//www.storm-eindhoven.com/partners]Lees meer over de betrokken partners op Storm Eindhoven/ Partners.[/bron]
...
Valorisatie vraagt om regionale oriëntatie
Is dit het onderwijs van de 21e eeuw? Als je de stroom aan recente adviezen en rapporten over onderwijsvernieuwing mag geloven wel. Nu economie en arbeidsmarkt steeds sneller veranderen, kan het onderwijs niet stil blijven staan. Het meest stellig is de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR). [bron=//www.wrr.nl/binaries/wrr/documenten/rapporten/2013/11/04/naar-een-lerende-economie/R090-Naar-lerende-economie.pdf]Bron: WRR, Naar een lerende economie, 2013.[/bron] Als Nederland in de toekomst nog mee wil doen, zullen we naar een lerende economie toe moeten. Dat betekent volgens de WRR dat er een betere koppeling moet worden gemaakt tussen scholing en arbeidsmarkt, zowel in het onderwijs als in de vorm van ‘een leven lang leren’. Een diploma alléén is niet meer voldoende; jezelf om- en bijscholen tijdens je hele carrière is een must, net als het aanleren van nieuwe vaardigheden. Kritisch denken, creativiteit, oplossend vermogen: zomaar wat competenties die belangrijk zijn in de lerende economie. Terwijl kennis snel veroudert en het internet overal en altijd makkelijk en snel toegankelijk is, groeit ook het belang van face-to-face kennisoverdracht.
...
Beroeps- en hoger onderwijs in Brabant [bron=url]Zetels van bestuur en locaties met meer dan 10.000 studenten
[bron=//www.mboraad.nl/kaart-mbo-scholen]Bron: MBO Raad
[bron=//www.kiesjestudie.nl]
En: Kies je studie[/bron][/bron][/bron]
Hoofdvestigingen vooral in grotere steden
...
Met de regionale arbeidsmarkt en samenleving als belangrijke partners, moeten onderwijsinstellingen inspelen op deze ontwikkelingen. Maar op dit moment overheerst volgens de WRR eenrichtingsverkeer: het ontbreekt aan de nodige afstemming en antennes voor wat de samenleving nodig heeft. [bron=//www.wrr.nl/binaries/wrr/documenten/rapporten/2013/11/04/naar-een-lerende-economie/R090-Naar-lerende-economie.pdf]Bron: WRR, Naar een lerende economie, 2013, blz.14.[/bron] Daarom zou het goed zijn als kennisinstituten niet langer geïsoleerd optreden, maar met bedrijven en overheden deel uitmaken van netwerken in hun omgeving. Niet alleen universiteiten, maar ook hbo- en mbo-instellingen zouden meer werk moeten maken van hun regionale inbedding.
Simpel gezegd: wil je kennis omzetten in waarde, dan moet je je richten op de regio. Dat zegt ook het Centraal Planbureau (CPB) in een recent onderzoek naar de economische impact van universiteiten. [bron=//www.cpb.nl/sites/default/files/omnidownload/CPB-Discussion-Paper-348-Knowledge-diffusion-across-regions-and-countries-evidence-from-patent-citations.pdf]Bron: CPB, Regionale verspreiding van kennis van universiteiten en onderzoeksinstellingen, 2017.
Het CPB vindt dat de kans dat een bedrijf voortbouwt op de kennis geproduceerd door een universiteit sterk afneemt met de fysieke afstand tot die universiteit. Met name rond een afstand van 25 km is er een sterke daling zichtbaar.[/bron] Volgens het CPB neemt de kans dat een bedrijf voortbouwt op de kennis die is geproduceerd door een universiteit af met de afstand tot de universiteit. Anders gezegd: de aanwezigheid van een onderwijsinstelling binnen een straal van 25 kilometer is voor benutting van kennis door bedrijven cruciaal. Voor talent geldt dat de verhuis- en pendelbereidheid toeneemt met het opleidingsniveau - maar zelfs de pendel van de meest reislustige hogeropgeleide man is gemiddeld slechts 35 kilometer. [bron=//www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2016/25/hoogopgeleide-man-maakt-de-meeste-woon-werkkilometers]Bron: CBS, Hoogopgeleide man maakt de meeste woon-werkkilometers, 2016.[/bron] Voor hoogopgeleide vrouwen en middelbaar opgeleiden ligt de gemiddelde woon- werkafstand zelfs flink lager. Talent verplaatst zich dus vooral regionaal.
The Second Sneak-Peek of Startup Design Framework
Krachtige ketens van kennis, kunde naar kassa zijn cruciaal
...
Een sterke regionale samenwerking tussen onderwijs en ondernemers is cruciaal in de internationale netwerkeconomie van vandaag. [bron=//www.rijksoverheid.nl/binaries/rijksoverheid/documenten/rapporten/2016/03/15/rapport-maak-verschil/rapport-maak-verschil.pdf]Bron: Rapport van de Studiegroep Openbaar Bestuur, Maak verschil, 2016.[/bron] Regio's kunnen de allerbeste omstandigheden voor innovatie creëren, maar het succes valt of staat met de ontwikkeling van krachtige ketens van kennis, kunde en kassa. Daarbinnen produceert de universiteit (fundamentele) kennis, het hbo de kunde (praktijkgericht onderzoek) en wordt de kassa gevuld door de vakmensen van het mbo.
Steeds meer Brabantse onderwijsinstellingen beseffen dat interactie en samenwerking met partners in de regio belangrijk is. Maar dat besef leidt niet automatisch tot een productieve samenwerking. Wat er in de weg zit? Zaken als het DNA van de regionale economie en het arbeidsmarktsysteem, de gecentraliseerde aanpak en aansturing van het onderwijs, en de beperkte invloed daarop van werkgevers. [bron=//www.rijksoverheid.nl/binaries/rijksoverheid/documenten/rapporten/2017/03/20/van-afvinken-naar-aanvonken/EPHO-rapportage_def_lr_los.pdf]Bron: Evaluatiecommissie prestatiebekostiging hoger onderwijs, Van de Donk e.a., Van afvinken naar aanvonken, 2017. blz. 15.
Juist de samenwerkingsrelaties met andere, horizontale partijen in de omgeving van de hogescholen
en universiteiten behoren verder vorm te krijgen. Het investeren in een kwaliteitscultuur in het hoger onderwijs die door alle daarbij betrokken partijen wordt gedragen, vraagt om meer tijd en een horizontale oriëntatie met interne en externe stakeholders.[/bron]
...
Aandeel gezamenlijke publicaties universiteiten en bedrijven 2012-2015 [bron=url]Gezamenlijk publicatie percentage op het totaal aantal publicaties per instelling
[bron=//www.leidenranking.com/ranking/2017/list]Bron: CWTS Leiden ranking 2017[/bron][/bron]
More than image
We prepared some high-quality photos, that you can use in your projects. When you have to show your application or website on iPhone, iPad or Macbook you can use these images.
...
Diep geworteld
Voor het versterken van de band tussen onderwijs en ondernemerschap is niet alleen samenwerkingsbereidheid nodig, maar ook een dosis gemeenschappelijkheid. In het ideale geval vind je die gemeenschappelijkheid in het DNA van de regio. Zo is het succes van STORM Eindhoven een natuurlijk gevolg van het historisch gegroeide ecosysteem van bedrijven en opleidingen in die regio. Denk aan de nauwe banden tussen Philips en de TU/e. Het bedrijf investeerde decennialang in gezamenlijke onderzoeksprojecten, een aantal wetenschappers werkte in deeltijd aan de universiteit en na hun opleiding begonnen veel studenten hun carrière bij datzelfde Philips. Hoewel in de nasleep van de economische crisis begin jaren negentig de kracht en het belang van het oorspronkelijke Philips-netwerk geleidelijk afnam, bleef het samenspel met grote bedrijven. [bron=//boerenenbetas.nl/nl/home]Bron: Thom Aussems, Boeren en beta’s[/bron]
Dankzij dit ecosysteem máákt de TU/e letterlijk en figuurlijk kennis met de regio. Dat blijkt ook uit het aandeel gezamenlijke publicaties met het bedrijfsleven. Volgens de Europese Commissie scoort de TU/e bijzonder goed in vergelijking met andere spelers in Europa. [bron=//ec.europa.eu/epsc/sites/epsc/files/strategic_note_issue_15.pdf]Bron: European Commission, EPSC, Strategic Note 2015, blz 11.
Op de TU/e werkt de helft van de 300 hoogleraren in een vast dienstverband voor de universiteit, terwijl de andere helft part-time werkt en een betrekking heeft in het bedrijfsleven. Deze laatste groep pendelt permanent tussen wetenschap en ondernemerschap en vervult zodoende een constante brug tussen de praktijk en de arbeidsmarkt. De Europese Commissie roemt het model achter deze samenwerking: een ‘genetwerkte’ universiteit, met open kanalen voor industrie en ondernemerschap. [/bron]
...
Publicaties hoger onderwijs met bedrijven 2005-2015 [bron=/longread/wp-content/uploads/sites/10/2017/09/20170228_Report_BiblRepNoordBrabant_printversion.pdf]Bron: CWTS 2017[/bron]
Philips is de belangrijkste partner
The Second Sneak-Peek of Onepager Framework
You can decide whether to create your site using UI Kit blocks or samples.
Easy to use
To get started, you select the desired sample and base the entire website on it. It’s that simple!
Feel our design
Samples will show you the feeling on how to play around using the components in the website building process.
Variety of designs
Responsive web design is a web design approach aimed to provide crafting sites.
...
Ondertussen weten Tilburg University en hbo-instellingen als Avans Hogeschool, Fontys Hogescholen en de NHTV Breda het bedrijfsleven minder gemakkelijk te vinden met hun onderzoek. Nu is onderzoek door hbo-instellingen relatief nieuw en bescheiden in omvang. Maar ook Tilburg University vonkt het regionale bedrijfsleven duidelijk minder aan met nieuwe kennis. Zelfs als je rekening houdt met het feit dat deze universiteit relatief veel onderzoek doet voor overheden en non-profitorganisaties - onderzoek dat bovendien van maatschappelijk belang is - blijft het aandeel kennis waarmee ze de markt weet te vinden volgens het CWTS vrij gering. Hoe komt dat? De specialisaties van de economie in de Tilburgse regio, zoals logistiek en industrie, matchen hier niet vanzelfsprekend met de kennis- en onderwijsinfrastructuur. Die heeft namelijk van oudsher een focus op rechten, economie en kunsten. Er is dus geen hoogwaardige onderzoeks- en opleidingsstructuur die op de sectoren in de Tilburgse regio aansluiten. Dat maakt het overbruggen van de kloof tussen de kennis van Tilburg University en de behoefte aan innovatie voor bedrijven ingewikkelder.
Den Haag dicteert
Maar er speelt nog een andere lastige factor mee als het gaat om de samenwerking van onderwijsinstellingen en bedrijven in de regio: het onderwijs is boven alles een nationale aangelegenheid. Dat laat niet veel ruimte voor regionale invulling. Dat is overigens niet altijd zo geweest: lange tijd was het onderwijs een verzuilde en vooral een regionale kwestie. In Brabant zorgden katholieke onderwijsorganisaties voor een onderwijssysteem op maat van de regio. Maar met de ontzuiling en de vergaande democratiseringsgolf van de jaren zestig verstevigde het Rijk haar greep op het onderwijsbestel. Zeker sinds de Mammoetwet uit 1967 dicteert ‘Den Haag’ de kaders van het onderwijsbestel; onderwijsinstellingen op alle niveaus – van basisschool tot universiteit – worden landelijk aangestuurd door een steeds complexer stelsel van prestatieafspraken, regelingen en financiering. Ze worden centraal bekostigd op basis van zaken als leerlingenaantallen, aantallen diploma’s, en – in het hoger onderwijs – aantal publicaties.
...
De ontwikkeling van het Brabantse onderwijs door de jaren heen [bron=url]Gemert Latijnse School
Bron: Uitgave J.P.Wijn, Boekhandel, Gemert, maker Wijn, J.P.; W.S.B.; Weenenk en Snel.
Gebouw sinds 1887
[bron=//www.bhic.nl/foto/4f8972b7-0b95-6e0d-af6d-862401cbbf63]Leerlingen en Fraters R.K. Uloschool St. Jozef in Grave
Bron: Brabants Historisch Informatie Centrum
[/bron]
Hendrik Moller
Bron: Archief H.W.E. Moller - Katholiek Documentatie Centrum (KDC) te Nijmegen
[bron=//www.anp-archief.nl/page/65339/tilburg-15-oktober-1931]
Inzegening R.K. leergangen… 1931
Bron: ANP Archief
[/bron]
R.K. Lagere Textielschool 1954
Bron: Collectie Regionaal Archief Tilburg.
Karl Marx Universiteit.
Foto: Rien Siers
[bron=//commons.wikimedia.org/wiki/Category:Hoftoren#/media/File:Hoftoren_1.jpg]Ministerie van OCW, Hoftoren
Bron: Commons Wikipedia
[/bron]
[/bron]
Het Rijk weer meer aan de teugels
...
Zo’n gecentraliseerde aanpak heeft natuurlijk voordelen: het Nederlandse onderwijs behoort wereldwijd tot de voorhoede. Recent nog concludeerde de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) dat Nederland op onderwijsvlak goed presteert: in vergelijking met andere landen krijgen Nederlandse scholieren meer les, zijn ze beter voorbereid op de arbeidsmarkt en zijn ze minder vaak werkloos ten opzichte van mensen met dezelfde opleiding. [bron=//www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2015/11/24/oeso-nederlands-onderwijs-presteert-goed]Bron: Rijksoverheid.nl[/bron] De Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO) stelde dit jaar vast dat het Nederlandse hoger onderwijs ‘een positieve ontwikkeling’ doormaakt. [bron=//nvao.prezly.com/positieve-kwaliteitsontwikkeling-nederlandse-hoger-onderwijs]Bron: NVAO, 2017[/bron] Maar die gecentraliseerde aanpak leidt er óók toe dat samenwerking in de regio geen prioriteit heeft. De prikkels in het systeem werken verticaal in plaats van horizontaal. Denk aan het afrekenen op aantallen publicaties, aan steeds strenger wordende eisen aan lerarenopleidingen, aan centrale toetsen en exameneisen, en het almaar toenemend toezicht door verschillende instanties.
Ook in financieel maakt het Rijk de oriëntatie op de regio moeilijk. Het vorige kabinet bezuinigde bijvoorbeeld fors (oplopend tot € 80 miljoen) op de samenwerking tussen het middelbaar beroepsonderwijs en het bedrijfsleven door de Kenniscentra Beroepsonderwijs Bedrijfsleven samen te voegen. [bron=//onderwijs.cnvconnectief.nl/nieuws/1200-banen-op-de-tocht-bij-kenniscentra/]Bron: CNV[/bron] Zonde! Want juist die kenniscentra (die zorgen voor voldoende goede stages en leerwerkplekken) vormen een belangrijke brug tussen onderwijs en bedrijfsleven. Tegelijk met dat samenvoegen is weliswaar een Regionaal Investeringsfonds voor het middelbaar beroepsonderwijs in het leven geroepen, maar dit fonds is enkel tijdelijk gefinancierd tot en met 2018. [bron=//www.dus-i.nl/subsidies/r/regionaal-investeringsfonds-mbo]Bron: DUO[/bron] Ook de financiering van de broodnodige samenwerking tussen universiteiten en hogescholen en het bedrijfsleven gericht op startende ondernemingen in regionale valorisatieprogramma’s stopt. [bron=//www.rvo.nl/subsidies-regelingen/valorisatieprogramma]Bron: RVO[/bron] Ook hier pakt de regio haar rol, maar loopt de rijksbijdrage af. En zo is ook op andere fronten de ruimte voor onderwijsinstellingen om waarde te leveren aan de regio fors ingeperkt. Er is per student steeds minder te besteden. En (mbo-) instellingen die hun studenten specifiek willen opleiden voor de regionale arbeidsmarkt worden daarin beknot: niet meer dan 15 procent van de opleidingen mag gericht zijn op maatwerk voor de regio. [bron=//www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2016/02/22/nieuwe-keuzedelen-versterken-positie-mbo-ers-op-arbeidsmarkt]Bron: Rijksoverheid.nl[/bron]
...
Studentenaantallen en onderzoekdeel rijksbijdrage [bron=//www.rijksoverheid.nl]Bron: Rijksoverheid.nl
De aantallen zijn afkomstig van DUO. De bedragen voor onderzoek zijn afkomstig van OCW. Het omrekenen naar prijspeil 2016 is gebeurd op basis van gegevens uit bijlage 8 MEV 2017 (prijs netto materiële overheidsconsumptie).
Noot: De aantallen zijn exclusief niet-EER studenten en inclusief studenten in het groene onderwijs. De ontwikkeling van het aantal gewogen bekostigde inschrijvingen per universiteit is weergegeven bij indicator 1.b in bijlage 2. De bedragen voor onderzoek zijn exclusief bedragen voor internationale instellingen en het zwaartekrachtprogramma
[bron=//zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-31288-587.pdf]Download PDF[/bron]
[/bron]
More than image
We prepared some high-quality photos, that you can use in your projects. When you have to show your application or website on iPhone, iPad or Macbook you can use these images.
...
Buitenwereld als belangrijke impuls
Zien we aan de ene kant de grote, beleidsbepalende rol van de overheid, aan de andere kant valt op dat die van externe partners opvallend klein is, met wellicht als uitzondering de TU/e. [bron=//www.rijksoverheid.nl/binaries/rijksoverheid/documenten/rapporten/2017/03/20/van-afvinken-naar-aanvonken/EPHO-rapportage_def_lr_los.pdf]Bron: Evaluatiecommissie prestatiebekostiging hoger onderwijs, Van afvinken naar aanvonken, Van de Donk e.a. 2017. blz 15
Juist de samenwerkingsrelaties met andere, horizontale partijen in de omgeving van de hogescholen
en universiteiten behoren verder vorm te krijgen. Het investeren in een kwaliteitscultuur in het hoger onderwijs die door alle daarbij betrokken partijen wordt gedragen, vraagt om meer tijd en een horizontale oriëntatie met interne en externe stakeholders.[/bron] Het bedrijfsleven bijvoorbeeld staat van oudsher op flinke afstand van het onderwijs. Dat maakt dat het beroepskarakter van de opleidingen beperkt is, zeker in vergelijking met de landen om ons heen. Bij het mbo heeft het bedrijfsleven officieel nog wel een rol bij het samenstellen van onderwijsprogramma’s, maar binnen het hbo en de universiteit is het werkgeversperspectief meer die van een figurant. Natuurlijk, er zijn volop goede redenen om het bedrijfsleven niet de koers van het onderwijs te laten bepalen. Onderwijs is namelijk meer dan het opleiden van goed inzetbare werknemers. Maar door een ál te grote afstand laten onderwijsinstellingen een belangrijke impuls voor vernieuwing liggen.
...
Mbo-schoolverlaters jaar 2014/2015 per regio [bron=//www.cbs.nl/nl-nl/maatwerk/2017/33/arbeidsmarktkenmerken-mbo-schoolverlaters-2014-15]Bron: CBS augustus 2017, bewerking BrabantKennis.[/bron]
The Second Sneak-Peek of Onepager Framework
You can decide whether to create your site using UI Kit blocks or samples.
Easy to use
To get started, you select the desired sample and base the entire website on it. It’s that simple!
Feel our design
Samples will show you the feeling on how to play around using the components in the website building process.
Variety of designs
Responsive web design is a web design approach aimed to provide crafting sites.
...
Vooral in het praktijkgericht beroepsonderwijs is het gebrek aan vernieuwende impulsen te voelen. De arbeidsmarkt is volop in beweging door digitalisering, flexibilisering en robotisering. En toch pakt het mbo, dat eigenlijk de trendsetter op dat gebied moet zijn, zijn rol nog te weinig op. Een veelgehoorde ‘klacht’ vanuit het bedrijfsleven is dat het leerplan op de ROC’s niet goed aansluit bij de praktijk. Nieuwe technologieën als digitalisering en robotisering leiden tot stevige investeringen – investeringen die een gemiddeld ROC nooit zal kunnen doen. En dat is precies de reden waarom het onderwijs nauwelijks aansluit op wat studenten in de praktijk aantreffen.
...
Mbo-schoolverlaters jaar 2014/2015 per instelling [bron=//www.cbs.nl/nl-nl/maatwerk/2017/33/arbeidsmarktkenmerken-mbo-schoolverlaters-2014-15]Bron: CBS augustus 2017, bewerking BrabantKennis[/bron]
...
Volgens Pim van de Mortel, directeur van een toonaangevend metaalbedrijf in Liessel, hebben de lessen op het ROC qua gebruikte techniek te weinig raakvlakken met de hightech automatisering die hij en andere bedrijven inmiddels gebruiken. Vandaar dat hij – samen met collega’s in de regio en ROC Ter Aa in Helmond – het initiatief wil nemen voor een regionaal praktijkcentrum waar leerlingen de fijne kneepjes van het vak kunnen leren en ervaren werknemers bijscholingscursussen kunnen volgen.
...
...
Pim van de Mortel staat aan het roer van het familiebedrijf MCM in Liessel. Zijn metaalbedrijf is hofleverancier en toeleverancier voor de automotive, foodprocessing en de medtech industrie.
Interview
...
Het praktijkcentrum is een interessant voorbeeld van de manier waarop bedrijven in de regio het onderwijs kunnen versterken. Een sterk opleidingsaanbod en goede beroepskrachten helpen de regio economisch vooruit. En omgekeerd kan samenwerking tussen bedrijven en het onderwijs een impuls vormen voor regionale groei en werkgelegenheid. Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat bedrijven die nauw samenwerken met kennisinstellingen vaker innovaties realiseren die ‘nieuw voor de markt’ zijn. Ook kan samenwerking met kennisinstellingen gebruikt worden om nieuw talent te binden of relaties met concurrenten, klanten en/of toeleveranciers te versterken. Maar het benutten van kennis kost bedrijven geld: ze zullen zelf in onderzoek en contacten met instellingen moeten investeren om er gebruik van te kunnen maken. Vooral voor kleinere en middelgrote bedrijven vormt dit een probleem. Toch zijn er volop mogelijkheden voor samenwerking. Denk bijvoorbeeld aan praktijkgericht onderzoek dat aan de lectoraten van hogescholen plaatsvindt.
Concrete aanbevelingen voor Brabants succes
Van de Mortel is niet de enige ondernemer die uit eigen beweging de samenwerking opzoekt met het onderwijs. Bovendien zien we in Brabant steeds meer samenwerkingsverbanden tussen onderwijs en praktijk. Zo heeft Tilburg University een ‘academische werkplaats’ waar onderzoekers en professionals samen werken aan innovaties in de zorg. [bron=//www.tilburguniversity.edu/nl/onderzoek/instituten-en-researchgroepen/tranzo/academischewerkplaatsen/]Lees hier meer over de academische werkplaatsen van Tilburg University[/bron] Avans Hogeschool ondersteunt studenten in haar Ondernemerscentrum bij het ontwikkelen en vermarkten van een product of dienst. [bron=//www.avans.nl/bedrijven-en-instellingen/ondernemen/avans-ondernemerscentrum]Lees hier meer over het ondernemerscentrum van Avans[/bron] En op andere plekken worden regionale kenniscentra ingericht, zoals de Grow Campus in ‘s-Hertogenbosch (waarbinnen de Hogere Agrarische School, Het Koning Willem II College, ZLTO, bedrijven en overheden) [bron=//www.growcampus.nl]Lees hier meer over de Grow Campus[/bron] en de Green Chemistry Campus in Bergen op Zoom (een samenwerkingsverband van bedrijven, onderwijs en overheden samenwerken aan een biobased economy). [bron=//www.greenchemistrycampus.com]Lees hier meer over de Green Chemistry Campus[/bron] Maar volgens de AWTI zijn zulke samenwerkingsverbanden jammer genoeg lang niet overal aanwezig en niet overal even sterk verankerd. [bron=//www.awti.nl/binaries/awti/documenten/adviezen/2015/4/22/mkb-en-hogescholen/advies-mkb-en-hogescholen.pdf]Bron: Adviesraad voor Wetenschap en Technologie, Mkb en hogescholen, 2015.[/bron]
...
Innovatieve mkb ondernemingen [bron=//www.awti.nl/binaries/awti/documenten/adviezen/2015/4/22/mkb-en-hogescholen/advies-mkb-en-hogescholen.pdf]Bron: AWTI, Mkb en hogescholen 2015
De meerderheid van mkb’ers van de innovatieve mkb-ondernemingen met 50 – 249 medewerkers werkt niet of nauwelijks samen met publieke kennisinstellingen[/bron]
Samenwerking met universiteiten en hogescholen in NL is laag
More than image
We prepared some high-quality photos, that you can use in your projects. When you have to show your application or website on iPhone, iPad or Macbook you can use these images.
...
De samenwerkingsverbanden die er zijn, zijn voor een deel dus meer incidenteel dan structureel en strategisch van aard. Toch zien we een voorzichtige kanteling. Brabantse onderwijsinstellingen willen hun banden met de regio aanhalen en de regio op haar beurt voelt hoe belangrijk een goede kennisinfrastructuur is. Tegelijkertijd zijn er nog volop uitdagingen als het gaat om het verder uitdiepen van die samenwerking, de snel veranderende vraag vanuit de arbeidsmarkt, en de vorm van het onderwijs die in deze digital age steeds meer verandert. Naast alle genoemde snelle veranderingen in het bedrijfsleven en de manier waarop we leren, zal online onderwijs (zoals de massive online open courses, een laagdrempelige online cursusvorm) het onderwijsprogramma zoals we dat nu kennen onder druk zetten. Innovatie is een noodzaak in een provincie die een stevige positie inneemt in de economische voorhoede van Europa. Hoe kunnen de Brabantse onderwijsinstellingen hierop inspelen? Drie concrete aanbevelingen op een rij.
...
1 (Ver)dien de regio
Den Haag dicteert de kaders waarbinnen onderwijsinstellingen (van mbo tot universiteit) kunnen manoeuvreren. Door die kaders en toetsing op kwaliteit is het Nederlandse onderwijs uitgegroeid tot een van de beste ter wereld. Tegelijkertijd werkt zo’n verticale aanpak minder goed als het gaat om de samenwerking op regionaal niveau. We hebben in Brabant een nieuwe balans nodig tussen de aansturing vanuit Den Haag en de worteling in de regio. Dat vindt ook onderwijsminister Bussemaker: landelijke kaders mogen volgens haar niet beperkend werken, maar moeten juist dienend zijn aan de behoefte van de regio. En ook de Onderwijsraad is vóór een regionale aanpak, zodat de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt verbetert. Tegelijk met de decentralisatie van overheidstaken op het gebied van regionaal economisch beleid, moet ook het onderwijsbeleid meebewegen. Dat kan bijvoorbeeld door de onderwijsinstellingen meer ruimte te geven om afspraken te maken met regionale partners en de introductie van andere prikkels in het systeem. Zo is de kans groter dat hun kennis ook in de regionale markt of maatschappij neerslaat. Op de werkvloer is tijd en ruimte nodig om de verbinding te maken.
...
2 Ga in gesprek
Investeren in toekomstig menselijk kapitaal is van levensbelang. Het regionale bedrijfsleven moet daarom de schroom van zich afwerpen en actief de samenwerking met onderwijsinstellingen opzoeken. De kans dat die hun curriculum sneller aanpassen aan de wensen en verwachtingen van bedrijven wordt dan een stuk groter. Dat kan heel eenvoudig door in te spelen op het alumnibeleid van onderwijsinstellingen. Of door werknemers een gedeelte van hun tijd in te zetten als praktijk- of gastdocent bij een mbo, hbo of universiteit in de buurt. Op deze manier haal je de beroepspraktijk de opleiding binnen en werk je aan een betere aansluiting van het leerplan van opleidingen op de beroepspraktijk. Ook stages zijn cruciaal. Het is belangrijk om daar niet te lang mee te wachten: laat leerlingen al in hun eerste leerjaar kennismaken met de praktijk. En last but not least: ga met onderwijsinstellingen in gesprek over zaken als gastlessen, excursies, hackathons en incubatoren waar in samenwerking met studenten en onderzoekers innovaties en nieuwe ondernemingen ontstaan.
Of volg het voorbeeld van Pim van de Mortel en ontwikkel, samen met bedrijven in dezelfde regio, keten of branche, een opleiding die leren en werken combineert. In het gevecht om (technisch) geschoold personeel is een goede bedrijfsschool een belangrijk strategisch voordeel. Sterker nog: een eigen opleidingsorganisatie is een onmisbaar onderdeel van de bedrijfsvoering van elk ambitieus (maak)bedrijf.
...
3 Verander de cultuur
Het is het aloude verhaal van de wendbare speedboot versus de logge mammoettanker: terwijl het bedrijfsleven zich aanpast aan de veranderende samenleving en volop investeert in snel veranderende technologie, lijkt het voor onderwijsinstellingen lastiger om het onderwijsprogramma in hetzelfde tempo aan te passen. Toch is het belangrijk dat regionale onderwijs- en kennisinstellingen meer ‘op de bok’ komen te zitten en van trendvolger, trendsetter worden. Dat vraagt om een heuse cultuurverandering. De blik moet meer op de buitenwereld gericht worden: onderwijsbestuurders moeten een goede aansluiting vinden bij de regionale samenleving. In een voortdurend gesprek met de omgeving moeten afspraken worden gemaakt over de vorm en inrichting van aansprekende leeromgevingen. En dan gaat het niet alleen om vakinhoudelijke kennis, maar ook om actuele trends, zoals nu digitalisering en de opkomst van online (deel)platforms. Millenials - de huidige generatie - zijn niet anders gewend dan informatie digitaal uit te wisselen. Maak daarom actief werk van online toepassingen in het leerproces. Daag studenten en leerlingen uit met missiegedreven onderwijs. Laat hen (net als de Eindhovense studenten met hun STORM-motor) nadenken over concrete vraagstukken, en verbind onderwijs en praktijk zo op een aansprekende manier met elkaar.
Kijk op Brabant
BRABANTKENNIS
BrabantKennis verkent op eigen wijze de toekomst van Brabant: onafhankelijk, nieuwsgierig en vernieuwend in vorm. We prikkelen tot nadenken en houden Brabant scherp. Wij observeren, confronteren en inspireren, en dat doen we door trends te spotten, toekomstbeelden te schetsen en nieuwe perspectieven te bieden.
Volg ons op www.brabantkennis.nl en op Twitter, Facebook, LinkedIn en YouTube (@BrabantKennis).
© BrabantKennis 2017
COLOFON [bron=url] Tekst: Joost Peters
Vormgeving: Total Identity
Beeld Motor: ITILITY b.v.
Fotografie: Willeke Machiels en Marc Bolsius
Redactie: Sjoerd van Dommelen en Joks Janssen
Eindredactie: Silvia de Caluwé[/bron]
Disclaimer
Bij de samenstelling van deze publicaties is gebruik gemaakt van diverse bronnen en informatie die door vele organisaties is verstrekt. BrabantKennis kan echter niet de juistheid of nauwkeurigheid garanderen van de in deze uitgave voorkomende gegevens, informatie of meningen, noch met betrekking tot de geschiktheid daarvan voor enig doel, enige situatie of enige toepassing. BrabantKennis is dan ook niet aansprakelijk voor eventuele schade, verliezen of andere gevolgen die zouden kunnen voortvloeien uit het gebruik van de in deze uitgave voorkomende gegevens, informatie of meningen.