‘wel grote logistieke
concerns, geen
Polenhotel.’ 

...

...

Subtitle
Jaco Knetemann, operationeel directeur van logistiek dienstverlener Syncreon

Nee, het is niet om het geld dat Jaco Knetemann, operationeel directeur van logistiek dienstverlener Syncreon (met vestigingen in Waalwijk, Tilburg, Venray, op de Maasvlakte en Schiphol-Oost) regelmatig een beroep doet op arbeidsmigranten uit het voormalige Oostblok. Dat misverstand wil hij graag even rechtzetten. “Deze werknemers kosten mij exact hetzelfde als een Nederlandse medewerker. Het gaat ons primair om de vrijheid snel te kunnen schakelen, dat is essentieel in onze bedrijfstak. Want de logistiek is een sector met hoge pieken en diepe dalen. Tussen een slappe tijd en topdrukte kan soms 600% verschil zitten. Dus hebben we een flinke flexibele schil nodig, mensen die op contractbasis willen werken. Soms drie maanden, soms zes maanden, soms ook langer. Die zoeken we al langer over de grens, want er is een enorm tekort aan personeel op de Nederlandse arbeidsmarkt. En in onze zoektocht komen we dan bijna altijd uit bij arbeidskrachten uit Oost-Europa. Die hebben een groot arbeidsethos, werken hard.” 



Subtitle




Bakker Syncreon heeft in Nederland 1.200 mensen in dienst, waarvan 900 in Midden-Brabant. Ongeveer de helft van de medewerkers heeft een vast contract, de rest is flexwerker. Onder hen veel arbeidsmigranten uit Polen. Knetemann merkt de laatste tijd wel dat die bron op begint te drogen. Om diverse redenen. “De Poolse economie zit al jaren in de lift. De salarissen daar liggen nog niet op ons niveau, maar het gaat hard. Je ziet daardoor zelfs omgekeerde migratie ontstaan. Een aantal van onze Poolse collega’s heeft hier in de loop van de tijd een bestaan opgebouwd. Toch willen sommigen van hen terug omdat ze in hun thuisland inmiddels ook een behoorlijk loon kunnen verdienen. Door de jarenlange uitstroom van arbeidskrachten is Polen gedwongen om gastarbeiders uit Oekraïne te halen. Het reservoir is dus niet onuitputtelijk. Vandaar dat we nu inmiddels ook in andere landen kijken, zoals Hongarije.”

Subtitle
Negatieve beeldvorming 
Subtitle
Subtitle
Ook Knetemann ziet om zich heen dat het fenomeen arbeidsmigratie steeds meer scepsis in de samenleving oproept. “Dat heeft veel met de negatieve beeldvorming te maken, en die spitst zich toe op de vaak gebrekkige huisvesting. Dan lees je weer een verhaal in de krant over veertig Polen die liggen te slapen in een boerenschuur die rijp is voor de sloop. Maar het is niet te ontkennen dat die huisvesting inderdaad een groot probleem is; ook in de regio Tilburg is die slecht geregeld. Gemeenten willen wel graag al die grote logistieke concerns binnenhalen, maar geen Polenhotel in hun achtertuin.” Knetemann ontkent niet dat ook ondernemers op dit terrein een rol hebben. “Ik ben bestuurslid van Waalwijks Bedrijvenplatform en merk dat het thema zonder meer leeft onder onze achterban. Natuurlijk hou je opportunistische bedrijven die er niet voor terugschrikken om twintig arbeidsmigranten in een eengezinswoning te stoppen. We moeten het samen met de overheid zo zien te regelen dat arbeidsmigratie geen problemen oplevert voor de leefomgeving. Maar elke oplossing die de overheid aandraagt is onderhevig aan democratische spelregels. Zo hebben we het ook met elkaar geregeld, maar zo’n proces kost tijd. Bedrijven in de logistiek hebben die tijd niet, die moeten vooruit, snel kunnen reageren als zich veranderingen voordoen in de markt.”

Subtitle


De operationeel directeur van Syncreon is er zeker van dat hij het voorlopig nog niet zonder arbeidsmigranten kan stellen. “We blijven ze nodig hebben. In Nederland zakt de werkloosheid naar de 4,5%; dan kom je in de buurt van historische cijfers. Tegelijkertijd loopt de vraag naar personeel verder op, want de economie blijft maar groeien. Het is echt vijf voor twaalf. Ik schat in dat wij in de drukke perioden 10 tot 15% van onze bezetting niet opgevuld krijgen. En wij zijn echt niet de enigen die met dit probleem worstelen. Bol.com, Coolblue, PostNL: ze zitten allemaal voor het blok.” Tegelijkertijd klinkt in de maatschappij steeds vaker de roep dat al die banen in warehouses en distributiecentra langs de snelweg, waar nu Polen, Bulgaren en Hongaren voor worden ingevlogen, eigenlijk allereerst naar werklozen zouden moeten gaan die al jarenlang in de kaartenbakken van de sociale dienst zitten. 

 
Subtitle
Robotisering

“Ik snap dat men er zo over denkt. Zelf ben ik al jaren bezig om een mix aan mensen binnen te halen. Dat hoort zo bij onze opvatting van maatschappelijk verantwoord ondernemen. Dus niet alleen arbeidsmigranten maar ook mensen uit de regio die je met om- en bijscholing en een aanvullende opleiding toch aan het werk kunt helpen. Maar dat zijn gecompliceerde en langdurige trajecten en je hebt het in eerste instantie over enkele tientallen personen. Dat biedt niet voldoende soelaas.” Veel economen en deskundigen denken dat een andere ontsnappingsroute meer voor de hand ligt. Het werk in de logistiek en distributie leent zich volgens hen voor een verregaande graad van robotisering en automatisering. Knetemann is daarvan minder overtuigd. “Het hangt sterk af van de omstandigheden”, vindt hij. “Waar het robotisering betreft, kun je niet alle bedrijven over dezelfde kam scheren. Als het bijvoorbeeld om relatief eenvoudige, gestandaardiseerde processen gaat en rechttoe-rechtaanlogistiek, dan is robotisering zonder meer een oplossing voor het tekort aan arbeidskrachten. Ik weet van Xenos dat het over een fantastisch, bijna volledig geautomatiseerd magazijn beschikt. Giganten als bol.com of Amazon kunnen zulke processen zelf aansturen en daar zelf hun investeringen op afstemmen. Maar als ik naar Syncreon kijk: wij werken voor écht grote klanten, met contracten voor maximaal vijf jaar. Dat is te kort om zulke investeringen terug te verdienen. Ik denk dat meer ondernemingen in logistiek, distributie en transport daarmee zitten. Het moet uiteindelijk wel rendabel zijn.” 
Subtitle





En dan zit er nog een addertje onder het gras. “Er is een grote variatie in activiteiten bij logistieke dienstverleners zoals Syncreon. Een deel van onze omzet halen we uit de extra’s, de value added services. Dat reikt een stuk verder dan alleen het stapelen van dozen, om het eens gechargeerd te stellen. Wij testen producten, voeren kwaliteitscontroles uit, verrichten bepaalde vormen van assemblage en montage. Dat zijn allemaal aanvullende werkzaamheden die onderdeel zijn van ons verdienmodel en die nogal wat variatie en afwisseling laten zien. Dat soort werk is veel moeilijker te automatiseren en robotiseren omdat er zo veel verschillende handelingen mee gemoeid zijn. Voor zulke activiteiten zullen we voor een groot deel altijd handjes nodig hebben. En omdat die er te weinig zijn op de arbeidsmarkt, komen we dan toch uiteindelijk weer bij die arbeidsmigranten uit Oost-Europa uit.”

Subtitle

Masterplan als bestemmingsplan

Knetemann heeft voor zichzelf inmiddels wel helder op het netvlies wat er op de korte, de middellange en de lange termijn zou moeten gebeuren om de angel uit het debat over arbeidsmigratie te halen. “Niet de huisvesting an sich is de bottleneck, maar het feit dat de tijdelijke huisvesting voor arbeidskrachten uit andere landen niet past binnen de strenge regels en voorwaarden van veel van de huidige bestemmingsplannen. Overheden staan niet te springen om daar soepeler mee om te gaan. Op de middellange termijn is het nodig dat huisvesting voor arbeidsmigranten intergraal onderdeel

Subtitle





wordt van bestemmingsplannen voor bedrijventerreinen. Dan krijg je op logistieke parken al meteen fatsoenlijke behuizing voor je flexibele schil. Op de lange termijn lijkt me een Deltaplan voor de werkgelegenheid in de logistiek de beste oplossing. Daar kun je al die thema’s in onderbrengen. Want het feit blijft dat de groei vanzelf afneemt als we de dingen laten zoals ze nu zijn. In zo’n masterplan kun je ook ruimte maken voor werkzoekenden uit je eigen regio. Dat vraagt om veel inzet van de ondernemers. Die ontstaat vooral als de overheid er veel strakker dan nu op gaat zitten.”   

Subtitle



Subtitle

Jaco Knetemann is operationeel directeur van logistiek dienstverlener Syncreon (met vestigingen in Waalwijk, Tilburg, Venray, Maasvlakte en Schiphol-Oost)